Τρόποι εξόδου από τη βία

Συνέπειες της ενδοοικογενειακής βίας

Η ενδοοικογενειακή βία επιδρά με διαφορετικό τρόπο στο άτομο που την δέχεται και εξαρτάται από παράγοντες προστασίας και κινδύνου. Μέχρι σε ποιο βαθμό έχει συνέπειες η ενδοοικογενειακή βία στην υγεία και στο κοινωνικοοικονομικό επίπεδο και έχει επιπτώσεις ανά τις γενιές, εξαρτάται από πολλές συνθήκες (π.χ το φύλο, τη χρονική στιγμή της πρώτης βίαιης εμπειρίας). Στην έρευνα πάνω στο θέμα για το Τραύμα φαίνεται όλο και περισσότερο, ότι η κοινωνική υποστήριξη και η διαπροσωπική ενσωμάτωση (που δρα ενάντια στην απομόνωση) είναι σημαντικοί παράγοντες που βοηθούν τα θύματα να επεξεργαστούν θλιβερά βιώματα. Επίσης είναι σημαντικό να υπάρχει η  δυνατότητα να μοιραστούν τα άτομα που δέχτηκαν βία, με το κοντικό τους περιβάλλον και την κοινωνία, το βίωμά τους και είναι επίσης σημαντικό να γίνουν αποδεχτά ως θύματα. Αυτά έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στο θέμα της ενδοοικογενειακής βίας και στην βαρύτητα των συνεπειών της.

Οι επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας πάνω στην υγεία δεν γίνονται συχνά αντιληπτές και δεν συνδέονται με τη βία. Ακόμα και αν η βία δεν υφίσταται άλλο, υποφέρουν πολλά θύματα για καιρό από τις συνέπειές της. Με αυτές συνδέονται πολλές φορές δυσκολίες σε προσωπικούς, οικογενειακούς, κοινωνικούς, παιδαγωγικούς, επαγγελματικούς ή σε άλλους σημαντικούς τομείς της ζωής.

Διάφορες συνέπειες της ενδοοικογενειακής βίας

Σωματικές συνέπειες

Στις βραχυπρόθεσμες συνέπειες για την υγεία μετά από σωματική και σεξουαλική βία συμπεριλαμβάνονται εξωτερικοί και εσωτερικοί τραυματισμοί. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι σωματικές συνέπειες του τραυματισμού παραμένουν για όλη την υπόλοιπη ζωή.   Ως συνέπεια στην υγεία που σχετίζεται με τη βία, αναφέρονται οι χρόνιοι πόνοι. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα η σύνδεση μεταξύ της ενδοοικογενειακής και της σεξουαλικής βίας με τις ακόλουθες χρόνιες ασθένειες: γαστρεντερικές ενοχλήσεις, καρδιαγγειακές παθήσεις, άσθμα και διατροφικές διαταραχές. Ψυχοσωματικές ενοχλήσεις όπως π.χ. ο χρόνιος πόνος, η ναυτία, τα καρδιακά προβλήματα και οι διαταραχές ύπνου πυροδοτούνται από τη διάρκεια, το αυξημένο επίπεδο του άγχους και του στρες. Η σωματική και η σεξουαλική βία έχουν ως αποτέλεσμα γυναικολογικά προβλήματα, όπως διαταραχές της εμμήνου ρύσεως, αιμορραγίες, ανεξήγητους πόνους στην κάτω κοιλιακή χώρα και σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις. Συνδέθηκαν επίσης με είδη καρκίνων, όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας και με προκαρκινικές βλάβες. Ιδιαίτερα σοβαρές είναι οι επιπτώσεις στην εγκυμοσύνη και στον τοκετό: ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, επιπλοκές  στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αυξημένος κίνδυνος αποβολής και πρόωρου τοκετού και αυξημένος κίνδυνος επιλόχειας κατάθλιψης. Στη χειρότερη περίπτωση, η πράξη βίας μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο. Ο κίνδυνος ανθρωποκτονίας είναι ιδιαίτερα υψηλός τη στιγμή του χωρισμού.

Ψυχολογικές συνέπειες

Η απώλεια του αισθήματος αυτοδιάθεσης του θύματος για τη ζωή και το σώμα του είναι μια σοβαρή ψυχολογική συνέπεια της βίας που έζησε. Η υποτιμητική στάση του δράστη επηρεάζει την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση και μπορεί να οδηγήσει μέχρι και την απώλεια του αυτοσεβασμού. Τα θύματα υποφέρουν από αισθήματα ντροπής και ενοχής, αισθάνονται ανάξια ή στιγματισμένα. Διεθνείς μελέτες δείχνουν: Ο κίνδυνος εμφάνισης καταθλίψεων είναι 3,3 φορές υψηλότερος, όπως υψηλότερος είναι και ο κίνδυνος αυτοκτονίας. Όσον αφορά τις επιπτώσεις στην υγεία, στις καταθλίψεις αποδείχτηκε η ψυχολογική βία εξίσου σχετική με τη σωματική βία. Ο κίνδυνος να αρρωστήσει το θύμα από διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) είναι 2,5 έως 3 φορές υψηλότερος- μετά από επαναλαμβανόμενες και παρατεταμένες εμπειρίες βίας, εμφανίζεται ακόμα και η μορφή μιας σύνθετης διαταραχής μετατραυματικού στρες  (K-PTBS). Άλλες ψυχολογικές συνέπειες είναι: η θλίψη, οι καταστάσεις πανικού και οι κρίσεις πανικού, οι διαταραχές ύπνου, οι διατροφικές διαταραχές, οι διαταραχές συγκέντρωσης. Ως μέρος μιας στρατηγικής ζωής που θέτει σε κίνδυνο την υγεία (επιβίωση), διαπιστώθηκε μεγαλύτερη κατανάλωση αλκοόλ, φαρμάκων και ναρκωτικών και μια σημαντικά υψηλότερη κατανάλωση καπνού. Ακόμα και μια συμπεριφορά αυτοτραυματισμού μπορεί να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα ενδοοικογενειακής βίας. Η παραμέληση και οι εμπειρίες ενδοοικογενειακής ή σεξουαλικής βίας στην πρώιμη παιδική ηλικία έχουν ιδιαίτερα σοβαρές συνέπειες στην εμπιστοσύνη και στην αυτοεκτίμηση. Οι διαταραχές ανάπτυξης ή προσκόλλησης που προκύπτουν, επηρεάζουν συχνά ολόκληρη την πορεία της ζωής. Στην ενήλικη μετά ζωή, η βία που βιώνεται από το σύντροφο εμφανίζεται με τη μορφή του επανατραυματισμού. Συχνά επανέρχονται οι πρώιμες επώδυνες εμπειρίες, οι οποίες έχουν διαφορετική επίδραση στην ψυχή και το σώμα από τη βία που βιώνεται για πρώτη φορά στην ενήλικη ζωή.

Κοινωνικές συνέπειες

Η στοχευμένη ελεγκτική συμπεριφορά από την πλευρά του συντρόφου οδηγεί στην προστασία των γυναικών* ,που πλήττονται από τη βία, από στενούς συγγενείς, φίλους/-ες, συναδέλφους/-ισσες, γείτονες/-ισσες κ.λπ. Η απώλεια των υποστηρικτικών επαφών τις απομονώνει και τις εμποδίζει να ανταλλάξουν και να μοιραστούν τις εμπειρίες τους για την κατάσταση που ζουν στο σπίτι. Επίσης επηρεάζουν τις γυναίκες* οι κοινωνικές συνέπειες ενός χωρισμού, όπως ενός διαζυγίου μετά από ενδοοικογενειακή βία – η εγκατάλειψη του οικείου περιβάλλοντος και των σχέσεων που συνδέονται με αυτό-.

Οικονομικές συνέπειες

Οι οικονομικές και υλικές συνέπειες μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμες η και μακροπρόθεσμες. Συχνά μπλέκονται εδώ οι συνέπειες για την υγεία και οι οικονομικές συνέπειες. Εάν άνθρωποι βιώσουν ενδοοικογενειακή βία στην αρχή της ζωή τους, αυτό μπορεί π.χ. να οδηγήσει σε δυσκολίες συγκέντρωσης, οι οποίες με τη σειρά τους έχουν αντίκτυπο στη σχολική εκπαίδευση και στις επαγγελματικές ευκαιρίες. Ακόμη και αν γυναίκες* βιώσουν βία στην ενήλικη ζωή, μπορεί  να προκύψει ως αποτέλεσμα ενδοοικογενειακής βίας, μειωμένη ανθεκτικότητα, μείωση της εργασιακής απόδοσης και  συχνές αναρρωτικές άδειες  με μεγάλες απουσίες από την εργασία που μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα μέχρι και την απώλεια εργασίας. Το σωματικό και ψυχικό στρες μπορεί να είναι τόσο σοβαρό που να είναι δυνατή μόνο  περιορισμένη ή και καθόλου η ικανότητά τους για απόκτηση κερδών. Σε περίπτωση χωρισμού και διαζυγίου – ιδίως όταν υπάρχουν παιδιά  που επίσης θίγονται  – οι γυναίκες παραιτούνται, από το φόβο περαιτέρω επιθέσεων, όχι μόνο από το  οφειλόμενο μερίδιο της κοινής ή ακόμη και της προσωπικής τους περιουσίας, αλλά και από τη διατροφή, την αποζημίωση περιουσίας ή τις πληρωμές αποζημίωσης. Επιπλέον ο κίνδυνος  της έλλειψης στέγης ή της φτώχειας είναι σημαντικά αυξημένος για τις γυναίκες* που πλήττονται από βία.

Συνέπειες για τα παιδιά και συνέπειες ανά τις γενιές

Η ενδοοικογενειακή βία επηρεάζει επίσης τις επόμενες γενιές. Παιδιά που γίνονται μάρτυρες ενδοοικογενειακής βίας, μαθαίνουν προβληματικούς τρόπους συμπεριφοράς και προβληματικά πρότυπα  για τους ρόλους των  φύλων. Συχνά αισθάνονται υπεύθυνα για τις βίαιες συγκρούσεις στην οικογένεια, νιώθουν ένοχα, αβοήθητα, παρατημένα στο έλεός τους, εγκαταλελειμμένα ή θυμωμένα. Προσπαθούν να επέμβουν για να προστατεύσουν τη μητέρα και μπορούν έτσι και τα ίδια να γίνουν θύματα άμεσης βίας. Εάν τα παιδιά βιώνουν τη βία στην οικογένεια ως κάτι φυσιολογικό, μεγαλώνει ο κίνδυνος να γίνουν  αργότερα θύματα βίας ή να γίνουν τα ίδια βίαια άτομα. Η αναγνώριση της βίας και η έξοδος από τη βία ανά τις γενιές γίνονται όλο και πιο δύσκολες.