Dhuna në Familje – Çfarë është ajo? - Portali i Informacionit për Dhunën në Familje

Rrugët nga dhuna

Dhuna në Familje – Çfarë është ajo?

Dhuna në familje ndodh gjithmonë kur brenda një bashkësie familjare ushtrohet dhunë. Kjo quhet dhunë në familje edhe nëse bashkësia familjare është në proces ndarjeje ose tashmë ka ndodhur ndarja mes çiftit. Nuk është e nevojshme që dhuna të ndodhë brenda shtëpisë së përbashkët.

Dhuna në familje është veçanërisht e rëndë, si fizikisht ashtu edhe emocionalisht, sepse ndodh në një vend që shoqërisht konsiderohet si vend mbrojtjeje dhe sigurie – shtëpia – dhe ushtrohet nga një përson i rritur me të cilin ekziston një marrëdhënie besimi. Ajo mund të manifestohet në një ose më shumë forma të veprimeve të dhunshme, të cilat përdoren njëkohësisht ose njëra pas tjetrës nga përsoni dhunues.

Kuptimi i dhunës në familje ndryshon në varësi të kontekstit. Nga ana ligjore, ekziston një përkufizim i ngushtë që kryesisht rregullohet nga Kodi Penal dhe Ligji për Mbrojtjen nga Dhuna. Përveç kësaj, ekziston një kuptim psikosocial i dhunës në familje, i cili është më gjithëpërfshirës. Në vazhdim në mbështetemi në këtë kuptim më të gjerë të dhunës në familje.

Dhunimet ndahen në format e mëposhtme: dhuna psikologjike, dhuna fizike, dhuna e seksuale, dhuna ekonomike, dhuna sociale, dhuna digjitale, përndjekja (Stalking).
Aktualisht, mbrojtja ligjore përfshin dhunën fizike, dhunën e seksualizuar, dhunën psikologjike dhe përndjekjen.

Format e dhunës

Dhuna Psikologjike

Dhuna psikologjike ndodh kryesisht në mënyrë verbale, për shembull, përmes: Ulërimave, Fyerjeve, Kërcënimeve me vdekje ose vetëvrasje, etj. Ajo gjithashtu mund të shfaqet në lidhje me veprime kontrolluese, të cilat synojnë të destabilizojnë, frikësojnë ose intimidojnë përsonin e prekur. Dhuna psikologjike lë pasoja të thella emocionale dhe mendore te viktimat.

Dhuna Fizike

Dhuna fizike përfshin veprime të dhunshme që zakonisht lidhen më shpesh me dhunën në familje dhe që janë më të dukshme për shkak të plagëve fizike. Këto veprime përfshijnë, për shembull: Goditje, Shkelmim, Hedhje objektesh, Shtrëngim për fyti, etj.
Përveç plagëve akute, dhuna fizike mund të çojë në sëmundje kronike, si dhe në probleme psikologjike dhe psikosomatike.

Dhuna e Seksuale

Format e dhunës së seksualizuar në marrëdhënie përfshijnë: Fyerje me natyrë seksuale, Detyrimin për kryerjen e praktikave seksuale kundër dëshirës, deri te përdhunimi. Këto aktë përbëjnë vepra penale dhe rregullohen sipas nenit § 177 të Kodit Penal Gjerman (StGB).

Dhuna Ekonomike

Dhuna ekonomike përfshin shpërndarjen e pabarabartë të mjeteve financiare dhe shfrytëzimin e epërsisë ekonomike brenda një marrëdhënieje. Ajo përshkruan, për shembull, situatat kur:

Gruaja* nuk ka të ardhura të veta, dhe partneri i saj i ofron mjetë të pamjaftueshme financiare,
Partneri fsheh ose kontrollon të ardhurat, pasurinë dhe shpenzimet,
Gruas* i ndalohet të punojë ose ajo detyrohet të dorëzojë të ardhurat e saj,
Gruas* i ndalohet të hapë apo të zotërojë një llogari bankare,
Gruaja* detyrohet të nënshkruajë kontrata krediti ose blerjeje kundër dëshirës së saj.
Kjo formë dhune çon në varësi ekonomike dhe e bën më të vështirë procesin e ndarjes nga partneri.

Dhuna Sociale

Dhuna sociale përfshin të gjitha veprimet që synojnë kontrollin e kontakteve përsonale, si për shembull:

Mbylljen brenda shtëpisë,
Ndalimin e kontakteve me familjen, miqtë ose të njohurit,
Pengimin e pjesëmarrjes në trajnime profesionale apo ndalimin e punësimit.
Këto veprime çojnë në izolim social, duke e privuar viktimën nga mbështetja dhe lidhjet sociale të rëndësishme për mirëqenien e saj.

Dhuna Digjitale

Dhuna digjitale përfshin të gjitha veprimet që synojnë kontrollin digjital të gruas* së prekur nga dhuna, si për shembull:

Përdorimi i mjeteve për të ndjekur aktivitetet e saj online,
Telefonata të vazhdueshme për kontroll,
Mbikëqyrja e lëvizjeve të saj përmes profileve digjitale ose GPS.
Kjo formë dhune i jep dhunuesit mundësinë të kontrollojë dhe manipulojë jetën përsonale të viktimës përmes teknologjisë, duke e bërë atë të ndjehet e pasigurt dhe të pafuqishme.

Përndjekja (Stalking)

Përndjekja (Stalking) i referohet ngacmimit dhe kërcënimit të vazhdueshëm të një përsoni përmes ndjekjes dhe fshehjes, si dhe përdorimit të telefonatave, email-eve dhe SMS-ve për të krijuar terror. Kjo formë dhune shkakton pasiguri dhe frikë të vazhdueshme për viktimën, duke ndikuar rëndë në jetën e saj të përditshme. Përndjekja është një vepër penale dhe rregullohet nga neni §238 i Kodit Penal Gjerman (StGB).

Neglizhenca

Edhe mosveprimi në formën e neglizhencës është një formë dhune. Neglizhenca emocionale dhe fizike përfshin një model të përsëritur të sjelljes nga një përson i rëndësishëm për të cilin nuk plotësohen nevojat themelore psiko-fizike të një fëmije (në fëmijërinë e hershme) ose të një përsoni me aftësi të kufizuara/nga nevoja për kujdes – si siguria, mbështetje emocionale, sociale dhe fizike, stimulimi kognitiv dhe respekti. Në këtë rast, përsoni që ka nevojë për mbështetje ndjehet i padëshiruar, i pavlerë, i pabashkëngjitur dhe/ose i tepërt.

Dhuna Strukturore

Një nivel tjetër i dhunës është dhuna strukturore. Ajo përfshin kushtë shoqërore dhe ekonomike që shkaktojnë padrejtësi. Dhuna strukturore përfshin të gjitha format e diskriminimit, si shpërndarja e pabarabartë e të ardhurave dhe burimeve, mundësitë për arsim dhe pritshmëritë për jetë. Dhuna strukturore prek gratë në mënyra të ndryshme, dhe gratë që përballen me diskriminim të shumëfishtë (si varfëria ose aftësi të kufizuara) kanë më shumë pengesa për të kaluar.

Pasojat për Fëmijët

Fëmijët që përjetojnë dhunën ndaj nënës së tyre nga babai ose partneri (ish-partneri) i nënës, shpesh mbajnë shenja emocionale dhe fizike si pagjumësi ose vështirësi në përqendrim. Pasojat ndryshojnë në varësi të moshës kur ndodhi përvoja e dhunës, kohëzgjatjes dhe intensitetit të saj, gjinisë dhe marrëdhënies së fëmijëve me të rriturit. Një rol i rëndësishëm luhet nga individët mbështetës në mjedisin shoqëror të ngushtë të fëmijës, të cilët mund të ndihmojnë në zvogëlimin e pasojave dhe ofrimin e sigurisë dhe mbështetjes.